Home » სტატისტიკა

უმუშევრობის შემცირება ხელოვნურად ხდება

საქართველოში უმუშევრობის დონე 2010 წელს 2009 წლის ანალოგიურ მაჩვენებელთან მიმართებაში 0.6 პროცენტით შემცირდა და 16.3 პროცენტი შეადგინა - ამ ინფორმაციას საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური აქვეყნებს. ექსპერტების ერთი ნაწილი ამ ერთგვარ წინსვლას უმუშევრობის დათვლის მეთოდოლოგიას უკავშირებს და ქვეყანაში უმუშევრობის კატასტროფულ მაჩვენებლებზე საუბრობს.

ეკონომიკის ექსპერტი სოსო ცისკარიშვილი მიიჩნევს, რომ საქართველოში უმუშევრობის მაჩვენებელი რეალურად 60%-ს აღწევს. ოფიციალურ მონაცემებსა და ექსპერტის მიერ დასახელებულ მაჩვენებელს შორის სხვაობა, გამომდინარეობს იმ ფაქტორიდან, რომ ოფიციალური სტატისტიკა, იმ ადამიანებსაც დასაქმებულებად თვლის, რომლებიც კონტრაქტის გარეშე იღებენ გარკვეული ტიპის შემოსავლებს, ხოლო სოსო ცისკარიშვილის მიერ დასახელებული მაჩვენებლები, მხოლოდ კონტრაქტის საფუძველზე დასაქმებულ ადამიანებს გულისხმობს.

"ყველა ის ადამიანი, რომელიც მუშაობს და გარკვეული ტიპის სამუშაოს ეწევა შემოსავლის მიღების მიზნით, ყველა ადამიანი ითვლება დასაქმებულად. შემიძლია მარტივი მაგალითი მოგიყვანოთ: ის ადამიანები, რომლებიც არავისგან არ არიან დაქირავებულნი, მაგალითად, ესენი არიან რეპეტიტორები, ანდა ავიღოთ ტაქსის მძღოლები, რომლებიც ყოველდღიურად მუშაობენ და მხოლოდ აქედან აქვთ შემოსავალი; ის ადამიანები, რომლებიც დასაქმებულები არიან საკუთარ მეურნეობაში და სოფლის მეურნეობაში. გასაგებია, რომ ძალიან მძიმეა მდგომარეობა სოციალურად და სახარბიელო არ არის, შემოსავალი ძალიან ბევრი არ აქვს, მაგრამ ჩვენ უფლება არ გვაქვს არ ჩავთვალოთ ეს ადამიანები დასაქმებულად", - აცხადებს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის უფროსი ზაზა ჭელიძე. საქსტატის ხელმძღვანელის განცხადებით, მისი უწყების მონაცემები შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის მეთოდოლოგიის მეშვეობით შეგროვდა და ამ მეთოდოლოგიას იყენებენ მთელ მსოფლიოში უმუშევრობის დონის დასადგენად.

ამ მეთოდოლოგიის მიხედვით, უმუშევრობის 16 პროცენტიანი მაჩვენებლის სისწორეს ეჭვქვეშ არ აყენებს კავკასიის ეკონომიკური და სოციალური კვლევების ინსტიტუტის აღმასრულებელი დირექტორი, ეკონომიკის ექსპერტი დავით ნარმანია. თუმცა ის სტატისტიკაში თვითდასაქმებულთა და დაქირავებულთა გამიჯვნის მომხრეა, - "ჩვენი კანონმდებლობა, რომელიც მსოფლიო შრომის ორგანიზაციის კანონმდებლობას და წესებს ეყრდნობა, თვითდასაქმებულ ადამიანებსაც დასაქმებულად თვლის. ეს მეთოდოლოგია ბევრ ქვეყანაშია გავრცელებული, თუმცა სხვა ქვეყნები ცალკე ითვლიან თვითდასაქმებულებს და დასაქმებულებს. შესაბამისად, უფრო მეტი ინფორმაციის მიღების საშუალება არის", - აცხადებს ნარმანია.

მიუხედავად იმისა, რომ სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიერ შემოთავაზებული მეთოდოლოგია, მსოფლიო შრომის ორგანიზაციის კანონმდებლობას და წესებს ეყრდნობა, აუცილებელია საქართველოს სპეციფიკის გათვალისწინება და ამ მეთოდოლოგიაში უფრო დახვეწილი კლასიფიკაციის შემოტანა. ბატონი ზაზა საუბრობს რეპეტიტორებზე ანაც ტაქსის მძღოლებზე, რომლებსაც შესაძლოა მართლაც აქვთ სამუშაო კონტრაქტის მქონე პირებზე მეტი შემოსავალი, მაგრამ ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ოფიციალური სტატისტიკა დასაქმებულად თვლის ისეთ ადამიანებსაც, რომლებიც შესაძლოა, ასეთი საქმიანობიდან ოფიციალური საარსებო მინიმუმის ტოლ შემოსავალსაც კი ვერ იღებენ, აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ დასაქმებულად ითვლებიან ადამიანებიც, რომლებსაც შეიძლება შემოსავალი საერთოდ არ ჰქონდეთ. მაგალითად, შესაძლებელია ადამიანი უმუშევრად ცხოვრობდეს ქალაქში და მის სახელზე იყოს გაფორმებული სასოფლო სამეურნეო მიწის ნაკვეთი, რომელსაც არ ან ვერ ამუშავებს და ის მაინც დასაქმებულად ითვლება.

უმუშევრობის დათვლის მეთოდოლოგიის ნაკლოვანებებზე მიუთითებს ის სურათი, რომელიც უმუშევრობის ტერიტორიული პრინციპით ანალიზისას იკვეთება. საუბარია იმაზე, რომ რეგიონებში დასაქმების მაჩვენებელი იზრდება, ხოლო დედაქალაქში მცირდება. მას შემდეგ, რაც რეგიონებში მიწის ფლობასთან არსებული ადმინისტრაციული საკითხების გარკვევა ერთგვარად სავალდებულო გახდა, გაცილებით მეტი მიწის მესაკუთრე ფიქსირდება, ვიდრე წინა პერიოდში, სანამ სასოფლო სამეურნეო ნაკვეთების დაკანონება მასობრივად დაიწყებოდა. ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, ბუნებრივია, რომ ის ადამიანები, რომლებმაც სასოფლო სამეურნეო ნაკვეთები დაიკანონეს, უკვე დასაქმებულებად ითვლებიან.

გაზეთი "ბანკები და ფინანსები"